Teknoloji geliştikçe insanın yapması gereken işleri devralıyor. İlk bakışta insanlığın faydasına görünen bu durum bir yandan da giderek artan bir şekilde zihin tembelliğine itiyor bizleri. Bunu ilk olarak hesap makinesinin yarattığı değişimle fark etmiştim. Bu değişim İnternet ve teknolojinin gelişimiyle hızlandı ve yapay zekâ ile de doruk noktasına ulaşacak gibi görünüyor.

Hesap makinesi aritmetik işlem becerimizi köreltti

Hesap makineleri yeni icatlar değil. Özellikle de hesap makinesi deyince akla gelen cepte taşınabilir olanları çoğumuzun yaşından eski. Bunların varlığı on yıllar boyunca bir zihin tembelliği yaratmadı çünkü okullarda kullanılmaları yasaktı. Tüm aritmetik hesaplamaları zihnimizden yapmak zorundaydık. Daha sonra üniversitelerde ve okullarda hesap makinesi serbest bırakıldı. Bilgisayarlarda ve akıllı telefonlarda da hesap makinesi olması, kullanımını iyice artırdı. Özellikle son 15 yıldır hesaplama yapma işini zihnimizden hesap makinelerine devretmiş olduk. Kullanılmayan her bilgi ve beceri zaman içerisinde körelir. Ben de artık aritmetik işlemleri kendi zihnimde yapmakta zorlandığımı fark etmeye başladım.

İnternet okuma alışkalığımızı azalttı

İnternetin zihin tembelliği üzerindeki etkilerinden biri de okuma alışkanlığını azaltmak hatta kaybettirmek oldu. İnternet’te bir şeyler hâlâ okunuyor ancak sosyal medyadaki kısa ve hemen sindirilebilir türdeki yazılar çoğu. İçerik tüketiminin videolara kayması, İnternet erişiminin masaüstü bilgisayarlardan akıllı telefonlara geçmesi, dikkatin, odağın ve zamanın azaldığı bir çağda blog ve benzeri platformlardan yazı okumayı bir lüks haline getirdi. İnsanlar artık konuları derinlemesine öğrenmek için uzun okumaları tercih etmiyorlar. Okuma alışkanlığı genel olarak azaldı.

Yapay zekâ ve teknoloji ile neler körelecek?

Yapay zekâ ve teknoloji ile ilgili net tahminler yapmak zor olsa da gidişata göre genel hatları hakkında fikir yürütmek mümkün. Özel yapay zekâ (belli bir göreve odaklanan yapay zekâ türü) özellikle 1-2 yılda atağa geçmiş durumda. Hemen hemen her türlü uygulama için bir yapay zekâ çözümü geliştiriliyor. Bunların önemli bir kısmı insanın zihinsel gücüne ihtiyaç duyan işler. Bunlar henüz ilk aşamalarında, giderek gelişiyorlar ve kullanımları henüz yeteri kadar yaygın değil ancak bu hızla giderse fazla da vakit almayacak. Yani insan zihnine ihtiyaç duyan birçok işi yakın gelecekte teknolojiye ve yapay zekâya tamamen devredebiliriz.

İnsan zihninin üretkenliğine ve yaratıcılığına ihtiyaç duyulmayan bir yakın gelecek senaryosunda insan zihninin nasıl etkileneceğini şimdiden söylemek güç. Ancak bu değişimin bir zihin tembelliği yaratması ve insanoğlunun kabiliyetlerini giderek kaybetmesi ilk beklenebilecek senaryo gibi. Her iki dil arasında sesli olarak çeviri yapan cihazlar çıktı. Star Trek‘deki evrensel çeviriciye benzeyen bu cihazlar zaman içerisinde gerçek zamanlı çeviri yapıp günlük hayatımıza tamamen girdiğinde yabancı dil bilmenin ne anlamı kalacak? Okumaya, hesap yapmaya, yabancı dil ya da teknik konuları bilmeye gerek kalmayan bir gelecek insanlar için bir tehlike midir yoksa yeni fırsatlar mı yaratır bunu da yaşayarak göreceğiz.