Bu yazıyı, “neden elektrikli otomobiller ve neden uzayın keşfi?” olarak da düşünebilirsiniz aslında ama her ikisini de Elon Musk, Tesla ve SpaceX özelinde düşünmek olmaz. Elektrikli otomobillerin Tesla’ya, uzayın keşfinin SpaceX’e ve diğer birçok olası teknolojik gelişmenin Elon Musk’a ihtiyacının olduğunu düşünüyorum. Bu yazıda neden böyle düşündüğümü anlatacağım.

Aslında her şey, Elon Musk: Tesla, SpaceX ve Muhteşem Geleceğin Peşinde isimli kitabı okumamla başladı. Bu sayde, Elon Musk, Tesla ve SpaceX hakkında ne kadar az şey bildiğimin farkına vardım. Elon Musk’ı ve yaptıklarını yüzeysel olarak takip ediyordum, elektrikli otomobillere ve uzayın keşfine de özel bir ilgim vardı ancak yine de olan bitene pek de hakim olmadığımı gördüm. Bu noktadan itibaren Tesla’yı, SpaceX’i, Elon Musk’ı ve diğer projelerini daha yakından takip etmeye başladım.

Neden Elon Musk?

Elon Musk oldukça tartışmalı bir isim. Hayranları olduğu kadar ona şüpheyle bakanlar ve hatta dolandırıcı olduğunu düşünenler bile var. Ancak sağlıklı bir değerlendirme yapmak için Elon Musk’ı biraz daha tanımak ve yaptıklarını bilmek gerekiyor. Elon Musk’ın biyografisini okumak bana bu fırsatı verdi.

Vizyon ve hayata bakış

Neden Elon Musk, yani neden onun başarılı olmasını istiyorum? Çünkü vizyonu ve hayata bakışı sıra dışı. Alışılagelmiş belli kalıplarla düşünmüyor, bu kalıpların getirdiği kısıtlamaları kabul etmiyor. Uçlarda düşünüyor ve çalıştırdığı insanların da limitlerini zorlayarak adeta hayal gibi görünen şeylerin gerçeğine dönüştürüyor.

Kim, çok büyük bir İnternet şirketi satışından kazandığı 100 milyon dolardan fazla parayla bir roket şirketi kurmaya kalkar ki? İlk iki girişimi para kazanma amaçlı olan Musk, yeteri kadar kaynağı bulduktan sonra kazandığı tüm parayı hayallerini ve vizyonunu gerçekleştirmek için kullanıyor.

Gelenekselin dışında iş yapma şekli

Bir keresinde fırlatmaya saatler kala yazılım dosyasında bir hata farkedildi. SpaceX mühendisleri 30 dakikadan kısa sürede dosyayı değiştirdi ve onu fırlatma rampasında bekleyen Falcon 9’a gönderdiler. Aynı durum için NASA’nın üç haftalık bekleme protokolü var. Yarım saatlik bir iş için 3 hafta beklemek. İşte hayatım boyunca anlayamadığım, kabul edemediğim iş yapma şekline karşı duran bir firma…

Az zamanda çok iş

Elon Musk, geniş bir vizyonu ve hayalleri olan ama yeteri kadar zamanı olmayan birisi. Çünkü bunca hayali gerçekleştirmek için belki de bir yaşam süresi yetersiz kalır. O da bu durumun farkında ve bu da onun iş yapma biçimine doğrudan yansıyor. Bir iş ona, “10 birim zamanda yapılabilir” deniyorsa o, bu işin 1 birim zamanda yapılmasını istiyor. 2002’de kurulmuş bir şirket olarak SpaceX, 17 yıllık sürede 60 yıllık NASA’dan ve diğer bütün roket kuruluşlarından daha başarılı hale geldi. SpaceX’in Falcon 9 roketinin başarı oranı 68 fırlatmanın sonunda %97,06’ya ulaştı. Şu an NASA’nın ve ABD hükümetinin uydularını SpaceX uzaya taşıyor.

Maliyet düşürme

Elon Musk’ın hayalleri için zamanı gibi parası da yetersiz. Her kazandığını projelerini büyütmeye ve geliştirmeye harcayan Musk, bu sebeple şirketlerini defalarca iflasın eşiğine getirmişti. Ama bir şekilde yeniden kaynak bularak yoluna devam etti ve projeleri büyüdü. Kaynakla ilgili bu baskı, onun maliyet odaklı düşünmesine de sebep oldu. Bu yüzden sürekli olarak maliyeti düşürmeye çalışıyor. Bunu sadece firma kazancı için yapmıyor. Ortaya çıkardığı ürün ve hizmetlerin alıcıları için de sağlıyor.

Elon Musk bunu, mümkün olduğu kadar her şeyi kendisi üreterek başarıyor. Örneğin, havacılık ve uzay şirketleri tarafından kullanılan endüstriyel bir telsizin 50.000 ile 100.000 dolarlık fiyatına karşı SpaceX 5.000 dolara üretti. Üstelik bu yeni tasarlanan telsiz sayesinde ağırlığı da %20 oranında azalttılar.

Benzer bir örnek; Falcon 1’in üst kısmının yönlendirmesi için gerekli olan elektronik cihaz için istenen 120.000 dolar yerine cihazı kendileri 3.900 dolara ürettiler.

Space X, bir roketin tipik olarak 10 milyon dolardan fazla olan aviyonik sistem maliyetini 10.000 doların biraz üstünde halletti. Üstelik bunu çok kısa bir sürede başardılar.

SpaceX bu şekilde, fırlatma başına maliyeti Rusların ve Çinlilerin bile rekâbet edemeyeceği bir seviyenin altına düşürdüler (60-70 milyon dolar ve bunu da daha aşağı çekmeyi hedefliyorlar). SpaceX, Dragon mekiğini de 300 milyon dolara mal etmişti (Diğer kurum ve şirketlerden 10 ila 30 kat daha ucuz).

Elon Musk, aynı şeyi Tesla için de yapıyor. Pil teknolojisi başta olmak üzere birçok şeyi kendileri tasarlayıp geliştirerek maliyetleri önemli ölçüde düşürdüler. Ve işin güzel yanı, maliyet düşse de daha da düşürmek için uğraşmaları. Örneğin, Model S içinde kullanılan toplam 3 km’lik kablo uzunluğunu Model 3’te 1,5 km’ye düşürdüler. Ve şu an yeni geliştirdikleri bir kablo teknolojisi için patent alarak Model Y’de kablo uzunluğunu 100 metrenin altına düşürmeyi hedefliyorlar.

Mükemmeli arayış

Elon Musk’ın iş yapma anlayışı gereği Tesla ve SpaceX’te detaylara verilen önem olağanüstüdür. Tesla, sadece hava direncini azaltmak için kapı kollarını içeride bırakacak bir tasarım için bile zaman harcadı. Elektrikli otomobil yapmakla yetinmeyerek otomatik pilot yazılımını ekledi. Pil teknolojisini geliştirerek elektrikli otomobillerin menzilini yükseletti, yükseltmeye devam ediyor.

SpaceX, uzaya yolladığı roketi dünyaya geri geldiğinde dikine indirmek gibi çılgınca bir hedef koydu ve başardı. Ağırlığı düşürmek ama güvenlikten de ödün vermemek için yeni bir kaynak teknolojisi geliştirdi. Ve bütün bunları yaparken maliyetler düşmeye devam etti.

Sürekli geliştirme ve en iyisini sunma

Tesla, sürekli olarak aracı geliştiriyor. Pil teknolojisini sürekli olarak geliştirerek menzili artıyor ve en düşük menzilli konfigürasyonlarını emekliye ayırıyor. Aracın tamamı elektronik devrelerle ve yazılımla kontrol edildiği için yazılımı geliştiriyor ve uzaktan güncelliyor. Bu şekilde, aracı sattıktan sonra ortaya çıkan sorunları da gideriyor. Bunun yanı sıra, otomobille ilgili donanımsal değişiklikleri de hemen uyguluyor. Yani bir teknoloji bulduğunda bunu uygulamak için yeni bir model beklemiyor. Bu sebeple, bir yıl önce aldığınız bir Model S’le yeni bir Model S farklılık gösterebiliyor.

Bütünleştirici projeler

Tesla’nın alt şirketi SolarCity bir güneş enerjisi firması. Tesla bu sayede güneş enerjisi konseptini de hem Tesla ile bütünleştiriyor hem de hayatımızın içine yerleştiriyor. SolarCity’nin çatınıza döşediği güneş panelleri ile topladığınız ve Tesla Powerwall’da depoladığını enerjiyi, garajınızdaki elektrikli otomobili şarj etmek için kullanabilirsiniz. Tesla’nın gelecekteki şarj istasyonlarının çoğunun da enerji kaynağının bu şekilde olması olası.

The Boring Company bir tünel açma şirketi. Elon Musk’ın aklına gelen bir başka proje daha… Ve bu projenin ilk prototip tüneli de geçtiğimiz ay açılmıştı. Gelecekte bu tünellerin yaygınlaşması da yine Tesla otomobillerin öncelikli olarak yararlanabileceği bir hizmeye dönüşebilir.

Neden elektrikli otomobiller ve neden Tesla?

Elektrikli otomobiller beni heyecanlandırıyor. Çünkü bu, geçmişte hayalini kurduğumuz geleceği yaşamak gibi bir şey. Fosil yakıtları kullanmak zorunda olmayan, tekerleklerinin ortasındaki elektrik motorları ve bataryalar dışında neredeyse hiçbir parçası olmayan, dolayısıyla bakım masrafı oldukça düşük olan, sessiz çalışan, düşük güç tüketen, daha hızlı ivmelenebilen, ağırlık merkezi aşağıda olduğu için yol tutuşu daha iyi olan otomobiller… İnsan bunu neden istemez ki? Sadece fiyatlarının biraz daha düşmesini ve yaygınlaşmasını bekleyeceğiz.

Neden Tesla, çünkü elektrikli otomobil devrimini başlatan ve geleneksel firmaları da bu yarışın içine girmeye zorlayarak elektrikli otomobillerin yaygınlaşmasını hızlandırdığı için. Otomobilin maliyetini sürekli indirmeye çalışıp, detaylara önem verdiği, teknolojisini sürekli geliştirdiği için Tesla başarılı olmalı. Sadece Tesla mı başarılı olmalı? Tabi ki hayır. Ancak Tesla’nın tarzı, işleri hızlandırıyor. Eğer Tesla başarılı olursa, bu tüketicinin lehine olacaktır.

Neden Mars kolonisi ve neden SpaceX

İnsanoğlu uzayla ilgili en büyük heyecanını 1969’da başlayan Ay’a insanlı seyahetlerle yaşamıştı. O tarihten bu yana başka hiçbir gezegene insanlı görev yapılmadı veya gerçekten heyecan verici bir adım atılamadı. Dünya giderek daha hızlı şekilde gelişiyor, değişiyor ancak insanları heyecanlandıracak şeyler o kadar da fazla değil. Açıkcası çocukluğundan beri uzaya karşı ilgisi olan birisi olarak Mars’a insanlı görevi ve koloni kurulduğunu görmek isterim. Bu, gelecekte benim için sayılı heyecan verici ve hayata tutunmak için anlamlı birkaç şeyden birisi olabilir.

İnsanoğlu, kapasitesinin altında bir hızla ilerliyor. Elimizdeki teknolojik imkânlara rağmen her şey aslında olması gerekenden daha yavaş ilerliyor. Özellikle de insanlığa tam anlamıyla faydası olacak teknolojilerin yaygınlaşması yeteri kadar hızlı değil. Örneğin güneş enerjisi, şimdiye kadar çoktan gezegene hakim olmalıydı. Elektrikli otomobiller yollarda olmalı, insanlar Mars’a gitmiş olmalıydı, ama olmadı.

Teknolojinin hızlı gelişmesi için bir neden gerekiyor

İnsanoğlu yeterli baskıyı hissetmeden teknolojisini hızlı geliştirmiyor veya cesur hedefler koymuyor. II. Dünya Savaşı baskısı ile Almanlar karadan karaya füzeyi, İngilizler radarı icat etti. Bunalr sadece en bilinenlerden birkaç örnek. Savaş sırasında atom bombası dahil daha birçok teknoloji kısa sürede geliştirildi.

Sovuk Savaş baskısı hem ABD hem de Sovyetler Birliği’nin uzay teknolojisini geliştirmesini sağladı. Ve aradan geçen 50 yılda uzay teknolojisi eskinden daha yavaş ilerliyor. Çünkü neden ortadan kalktı. İşte Elon Musk, herhangi bir neden gerekmeden, teknolojinin radikal bir şekilde gelişebileceğini ve cesur hedefler koyulabileceğini gösteriyor. Elon Musk, insanlığın gelişimi için yeni bir neden haline gelmiş durumda.

Tesla otomobil devrimini başlattı ve hızlandırdı, SpaceX uzaya çıkan ilk özel şirket oldu ve Mars’ta koloni hedefleri var. Tesla’nın ve SpaceX’in başarısını gören başka rakipler de bu alanlara girdiler. Elon Musk, geniş vizyonu ve farklı iş yapma şekliyle hem güneş enerjisi, hem elektrikli otomobiller, hem uzay yolculukları hem de başka birçok farklı projenin hayata geçmesini ve ilerlemesini sağlıyor. Bu yüzden Elon Musk’ın ve şirketlerinin başarılı olmasını istiyorum. Bana geleceği yaşatmaya başladıkları ve yeniden heyecanlandırdıkları için.