Özgür ve Bedava, 2017 Haziran ayında çıkan çok yeni bir kitap. Ben de çıktığı ilk anda alıp hızla okudum ve hakkında birşeyler yazarak sizlerle paylaşmak istedim.

Özgür ve Bedava ne hakkında?

Başta sanatçılar olmak üzere, her türlü yaratıcı ürününü internet üzerinde satarak paza kazanmaya çalışanların telif hakları, içerik kopyalama ve ücretsiz erişim konularına nasıl yaklaşması gerektiğini anlatan kitap, yaratıcı işler yapanların fırsat ve risklerini inceliyor. Ancak, bence kitap bundan fazlasını da kapsıyor. Verdiği mesajlarla genel anlamda ticaret ve girişimcilikte müşteri tarafını nasıl anlamamız gerektiği konusunda bir bakış açısı sunuyor.

Herkes oyunun bir parçası olmayacak

Kitapta çeşitli örnek vakalar mevcut, ancak beni en çok etkileyen, kitabın hemen başındaki rock sanatçısı Amanda Palmer‘ın hikayesi oldu. Hayatının 4 yılını bir sokak sanatçısı olarak geçirmiş ve bu dönem ona çok önemli bir gözlem fırsatı sunmuş.

Şöyle aktarıyor:

Orada saatlerce dikilir, yoldan geçenlerin davranışlarını izlerdim. Üç farklı kıtadan on farklı şehirde yaptığım naçizane gösterimin şöyle bir önünden geçen milyonlarca insanın;

• Bazıları beni hiç izlemedi, hiçbir şey de vermedi.
• Bazıları beni izledi, gösterimden de hoşlandı ama hiçbir şey vermedi.
• Bazıları beni izledi, gösterinden hoşlandı ve bana az bir para verdi.
• Bazıları beni izledi, gösteriden hoşlandı ve bana çok para verdi.
• Bazıları beni izledi, gösteriden hoşlandı ama paraları yoktu ve bana teşekkür notları, çizimler ve şiirler verdiler.

Asıl şok edici olan şuydu, hergün düzenli ve tahmin edilebilir bir gelir elde ettim.

Burada ortaya çıkan şu: Herkes oyunun bir parçası olmadı, olanların da ancak bir kısmı parasal bir geri dönüş yaptı. Ama bu bile geçinmeye yetecek bir gelir elde edilmesine yetti. İnsanlar, çalışmalarını beğendikleri sanatçıları (veya herhangi bir yaratıcı üretkenliği olan bir insanı) desteklemeyi seviyor. Amanda Palmer insanlara ücretsiz bir performans sundu, onları para vermek için zorlamadı ve yine de düzenli bir gelir elde etti. Bu döngü, insanlar ortaya yaratıcı işler koyduğu ve başka insanlar da bunları talep ettiği sürece devam edecektir. Mevcut pazar da her iki tarafı etkileşim içinde tutup, birbirini destekleyebileceği yeni yollar bulacaktır her zaman.

Bunun güncel karşılığı için müzik CD’lerinin MP3’e yenik düşmeye başladığı dijital dönüşüm süreci örnek gösterilebilir. MP3, müzik endüstrisinin sonu gibi görünüyordu. Şimdi ise Youtube ve Spotify benzeri aracı hizmetlerle sanatçılar yine çok iyi kazançlar elde edebiliyorlar.

Üretirken kazanabilmek için…

Amanda Palmer’ın, üretirken kazanabilmek ve oyunun parçası olacakları çekebilmek için tavsiyeleri şu şekilde:

• İçeriği özgün tut,
• Takası dürüst tut,
• Ne pahasına olursa olsun mesajını yaymaya devam et,

ve insanlar sana gelecek.

Burada kısaca; özgün içerik sunun, bu içeriği düzenli olarak üretmeye devam edin ve insanları zorlamayın diyor. Gerçekten iyi işler yapanlar mutlaka karşılığını alır.

Kitabın özü

Kitap, bilginin, sesin ve görüntülerin ücretsiz olarak akışını durduracak kanunlar çıkarmanın, gerçek ve özgün bir takas imkanını yok ettiğini düşünüyor. Telif savaşlarını, dijital kısıtlamaları anlamsız buluyor ve bunlarla uğraşmak yerine asıl işinize odaklanmanız gerektiğini savunuyor.

Özgür ve Bedava, özetle bu konulara değiniyor ve çeşitli vakalardan örnekler veriyor. Bence genel anlamda doyurucu bir kitap. Kendi özgün içeriğini oluşturan herkese hitap ediyor.